Mâm bồng khảm ngũ sắc là một sản phẩm nghệ thuật thủ công tinh xảo của văn hóa truyền thống Việt Nam, đặc biệt là trong nghệ thuật đồ đồng và khảm ngũ sắc. Đây không chỉ là một vật phẩm trang trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thường được sử dụng trong các nghi lễ thờ cúng tổ tiên và tín ngưỡng tôn giáo.

Thiết kế mâm bồng khảm ngũ sắc

Vật liệu và kỹ thuật chế tác mâm bồng khảm ngũ sắc

Mâm bồng khảm ngũ sắc được làm từ đồng đỏ, với kỹ thuật khảm ngũ sắc tinh vi, là sự kết hợp của năm kim loại quý như vàng, bạc, đồng đỏ, đồng xanh, đồng đen. Mỗi kim loại không chỉ mang giá trị vật chất mà còn tượng trưng cho ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Kỹ thuật khảm ngũ sắc đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo của nghệ nhân để tạo nên sự hài hòa về màu sắc, độ sáng bóng và tính bền bỉ của sản phẩm.

Mâm trong hình có đường kính lớn, phần viền được trang trí bằng họa tiết hình học truyền thống. Những họa tiết này thường có sự đối xứng, tạo ra cảm giác cân đối và hài hòa cho tổng thể sản phẩm. Chất liệu đồng tạo nên cảm giác chắc chắn, đồng thời qua quá trình khảm ngũ sắc, bề mặt mâm trở nên mềm mại, bóng bẩy và phản chiếu ánh sáng một cách tự nhiên.

Họa tiết và ý nghĩa

Ở giữa mâm bồng là chữ “Phúc” (福) được khắc nổi bật, là biểu tượng cho sự may mắn, phú quý và hạnh phúc. Chữ “Phúc” trong văn hóa phương Đông nói chung và Việt Nam nói riêng mang hàm nghĩa cầu mong sự sung túc, bình an và thịnh vượng cho gia đình. Đây là một trong những biểu tượng phổ biến trong các vật phẩm thờ cúng, thường xuất hiện trên các đồ vật dùng trong gia đình hoặc các dịp lễ tết.

Xung quanh chữ “Phúc” là những họa tiết hoa lá, trái cây, và các loài động vật như cá chép và hoa sen. Các chi tiết này không chỉ mang giá trị trang trí mà còn ẩn chứa những thông điệp phong thủy quan trọng.  Hoa sen, biểu tượng của sự thanh cao, tinh khiết và tịnh tâm, thường xuất hiện trong nghệ thuật tôn giáo và Phật giáo. Những họa tiết này thường được chế tác tinh xảo, các đường nét mềm mại nhưng sắc sảo, tạo nên sự hòa quyện giữa sự cứng cáp của chất liệu đồng và sự thanh thoát của nghệ thuật khảm.

Ngoài ra, phần viền của mâm được khắc họa với những đường nét hình học song song, tạo nên một khung cảnh chắc chắn, như bảo vệ và bao bọc những giá trị tâm linh bên trong. Những họa tiết hình học này thường mang ý nghĩa về sự vĩnh cửu, chu kỳ và sự tái sinh trong văn hóa Á Đông.

Sử dụng trong văn hóa và tín ngưỡng

Mâm bồng khảm ngũ sắc thường được sử dụng trong các nghi lễ thờ cúng tổ tiên, một phong tục quan trọng của người Việt. Theo quan niệm dân gian, mâm bồng không chỉ là nơi để bày biện hoa quả, đồ lễ mà còn là biểu tượng của sự tri ân, lòng hiếu thảo của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Trong nghi thức thờ cúng, các loại hoa quả, bánh trái được bày lên mâm bồng như một cách thể hiện sự tôn kính và lòng thành tâm với thần linh và tổ tiên.

Mâm bồng khảm ngũ sắc còn được coi là một tác phẩm nghệ thuật trong không gian thờ cúng của gia đình. Đặt trong phòng thờ, mâm bồng góp phần làm tăng thêm vẻ trang nghiêm và linh thiêng của không gian này. Hơn nữa, với những họa tiết khảm ngũ sắc, mâm bồng không chỉ có giá trị về mặt tâm linh mà còn mang giá trị nghệ thuật cao, thể hiện tài năng và sự sáng tạo của người thợ.

Ngoài ra, mâm bồng còn có ý nghĩa phong thủy quan trọng. Theo quan niệm phong thủy, sự kết hợp của năm loại kim loại trong kỹ thuật khảm ngũ sắc sẽ mang lại sự cân bằng trong ngũ hành, giúp điều hòa sinh khí, thu hút tài lộc và xua đuổi những điều không may mắn.

Ý nghĩa tâm linh và phong thủy

Trong không gian thờ cúng, mâm bồng là vật phẩm quan trọng không thể thiếu. Không chỉ đơn thuần là nơi đặt các đồ cúng, mâm bồng còn thể hiện sự kết nối giữa con người và thế giới tâm linh, giữa con cháu và ông bà tổ tiên. Chữ “Phúc” khắc trên mâm mang ý nghĩa cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến với gia đình, con cháu.

Về mặt phong thủy, mâm bồng được làm từ đồng và khảm ngũ sắc có khả năng thu hút năng lượng tích cực. Đồng là kim loại có tính dẫn nhiệt và điện tốt, trong phong thủy nó được xem là chất liệu có khả năng hấp thụ và lưu giữ năng lượng tốt. Khi được kết hợp với các kim loại quý khác trong kỹ thuật khảm ngũ sắc, mâm bồng có thể tạo ra sự cân bằng âm dương, hài hòa ngũ hành, từ đó giúp gia đình luôn êm ấm, hạnh phúc.

Nghệ thuật khảm ngũ sắc

Kỹ thuật khảm ngũ sắc là một trong những đỉnh cao của nghệ thuật chế tác đồ đồng truyền thống Việt Nam. Để tạo ra một sản phẩm mâm bồng hoàn hảo, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ chọn lựa nguyên liệu, cắt gọt, mài giũa cho đến khảm kim loại và hoàn thiện. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự chính xác và tay nghề cao, đặc biệt là khi khảm các kim loại quý lên bề mặt đồng mà không làm ảnh hưởng đến độ bền và vẻ đẹp của sản phẩm.

Việc khảm ngũ sắc không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ mà còn làm tăng độ bền của sản phẩm. Mâm bồng sau khi được khảm ngũ sắc sẽ có khả năng chống oxi hóa tốt hơn, giữ được màu sắc tươi mới và sáng bóng trong thời gian dài.

Lời Kết 

Mâm bồng khảm ngũ sắc như trong hình không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mang giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc mà còn thể hiện sự tinh tế và tài hoa của người nghệ nhân Việt Nam. Sản phẩm này là minh chứng cho sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và kỹ thuật hiện đại, giữa vật chất và tinh thần, giữa nghệ thuật và tín ngưỡng.

Trong không gian thờ cúng, mâm bồng không chỉ mang ý nghĩa trang trí mà còn là vật phẩm quan trọng trong việc kết nối con người với thế giới tâm linh, thể hiện lòng thành kính và tri ân của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Đồng thời, với những giá trị phong thủy đặc biệt, mâm bồng khảm ngũ sắc cũng được xem là vật phẩm mang lại sự may mắn, thịnh vượng và hạnh phúc cho gia đình.

Thông số Mâm bồng khảm ngũ sắc

• Chất liệu: Đồng đỏ, vàng, bạc
• Phương pháp chế tác: Đúc, khảm tam khí ngũ sắc
• Bảo vệ bề mặt: Sơn phủ acrylic
• Kích thước: Đường kính mâm 30cm
• Trọng lượng: 3kg
• Ứng dụng: Thờ tại tư gia, đình, chùa, nhà thờ họ,…
• Sản phẩm tham khảo: Ngũ sự khảm đồng đỏ, Chân nến dáng hoa sen, Lọ hoa bằng đồng vàng
• Đơn vị: Chiếc